Świąd skóry – przyczyny i naturalne sposoby na łagodzenie swędzenia skóry

Czym jest świąd skóry?

Świąd skóry jest subiektywnym, nieprzyjemnym uczuciem, które wiąże się z potrzebą drapania się. Świąd odczuwany jest jako podrażnienie skóry i powoduje dyskomfort. Może on dotyczyć określonego miejsca na ciele lub pojawiać się w różnych obszarach. Ponad połowa osób z chorobami skóry skarży się na uporczywe uczucie swędzenia.

Świąd skóry dość często ma związek z nadmierną suchością skóry, czynnikami psychogennymi lub zakażeniem drobnoustrojowym, w niektórych przypadkach może być jednak objawem poważniejszej choroby.

Jakie są przyczyny świądu?

Świąd skóry ma różne przyczyny. Taka dolegliwość może mieć źródło w układzie nerwowym, ale niekiedy stanowi efekt działania różnych bodźców zewnętrznych. Świąd pojawia się także w przebiegu wielu chorób skóry, niekiedy jest jednak objawem choroby ogólnoustrojowej.

Świąd zlokalizowany, czyli miejscowy, towarzyszy chorobom skóry, takim jak: atopowe zapalenie skóry, łojotokowe zapalenie skóry, łuszczyca, pokrzywka, wyprysk kontaktowy alergiczny, infekcje bakteryjne (np. gronkowiec) i wirusowe (opryszczka). Przyczyną świądu skóry może być też infekcja grzybicza – do infekcji grzybiczych zaliczamy np. łupież i grzybice stóp. Trzeba też wymienić tu infekcje pasożytnicze, takie jak świerzb, wszawica i nużyca.

Świąd skóry może pojawić się nawet wtedy, gdy skóra jest zdrowa, a w organizmie nie rozwija się choroba. Przyczyny mogą być różne: nadmierna suchość skóry, oparzenie słoneczne, ukąszenie owada, alergia pokarmowa, a także podrażnienie wywołane substancjami znajdującymi się w kosmetykach drogeryjnych lub w środkach chemicznych. Swędząca skóra to także problem wielu osób stosujących niektóre leki.

Warto też wiedzieć, że świąd to częsta dolegliwość u seniorów. Świąd starczy występuje u osób po 60. roku życia. Seniorzy mają tendencję do swędzenia skóry ze względu na utratę kolagenu w skórze, a także postępujący zanik naskórka i skóry właściwej. Na świąd skóry szczególnie narażone są także noworodki i niemowlęta, ponieważ ich skóra nie jest w pełni dojrzała i ma niedostatecznie wykształcony płaszcz hydrolipidowy. Patogeny mogą łatwo przenikać w głąb skóry malucha, co powoduje rozwój stanów zapalnych. Świąd skóry często pojawia się także w ciąży. U kobiet ciężarnych zmniejsza się poziom wydzielanego sebum, dlatego ich skóra bardziej się przesusza, co również może powodować swędzenie.

Świąd utrzymujący się 6 tygodni lub dłużej określa się jako przewlekły. Przyczyną długotrwałego świądu skóry mogą być nowotwory skóry, a także inne choroby, np. neuropatie lub cukrzyca, które wymagają specjalistycznego leczenia. Zastanawiasz się, o czym świadczy długotrwały wędrujący świąd skóry? W takim przypadku przyczyną może być stres, choroba tarczycy, wątroby, nerek lub schorzenie metaboliczne – konsultacja z lekarzem jest niezbędna do zdiagnozowania przyczyny dolegliwości.

Jakie są objawy świądu?

Objawem świądu skóry jest nie tylko swędzenie i potrzeba drapania się czy pocierania skóry. Typowe jest także zaczerwienienie skóry, które intensywnieje po drapaniu się. Charakterystyczne jest również to, że swędząca skóra jest przesuszona i ma skłonność do pękania i łuszczenia się. Przy świądzie pojawią się też niekiedy jaskrawoczerwone guzy, plamy oraz pęcherze, które mogą boleć i piec. Przewlekłe drapanie się prowadzi do powstawania infekcji – opuchnięć, strupów i wykwitów z ropą.

Jak dbać o skórę suchą i wrażliwą?

Choć przyczyn świądu skóry jest wiele, zwykle uczucie swędzenia wiąże się z wysuszeniem skóry niespowodowanym chorobą. Do wysuszenia skóry może doprowadzić nieodpowiednia pielęgnacja, przebywanie w klimatyzowanym pomieszczeniu, długotrwałe upały lub mróz i niska wilgotność powietrza. Suchość skóry może pojawić się w każdym wieku, a im człowiek jest starszy, tym bardziej jest na nią podatny.

Dla osób z cerą suchą, wrażliwą i podatną na świąd ważne jest przywrócenie równowagi bariery ochronnej skóry. Kluczowe jest poprzez codzienne stosowanie emolientów, również w trakcie ewentualnej farmakoterapii. Emolienty, takie jak naturalne oleje roślinne, to cenne wsparcie w odbudowie bariery hydrolipidowej naskórka i ograniczenie przeznaskórkowej utraty wody. Ich stosowanie ogranicza uczucie ściągnięcia skóry i łagodzi świąd.

Wśród olejów, które skutecznie ograniczają swędzenie skóry, a także intensywnie ją nawilżają, znajduje się olej z nasion kozieradki. Jest on polecany zwłaszcza dla cery suchej i dojrzałej, ale można go też stosować na skórę głowy z łojotokiem i łupieżem. Osobom z bardzo suchą, pękającą skórą z egzemą, łuszczycą i wypryskami polecamy Ekologiczny olej z ogórecznika, który nawilża i uelastycznia skórę, a także działa przeciwzapalnie i niweluje świąd. Dodaj kilka kropli tego oleju do gotowego kremu albo połącz z innymi olejami, aby uzyskać olejek do twarzy lub ciała. Możesz go też użyć jako maskę regeneracyjną na podrażnioną skórę głowy, która zapobiega łuszczycy.

Pamiętaj też o innych składnikach, które pomagają ukoić skórę i ograniczyć swędzenie – jednym z nich jest macerat z kory dębu, który jest często stosowany w kosmetykach do higieny intymnej. Macerat ten koi podrażnienia, stany zapalne i zaczerwienienia oraz zmniejsza świąd, ponadto przyspiesza gojenie się skóry. Możesz stosować go bezpośrednio na skórę lub dodać do balsamu, szamponu lub oleju. Przygotuj też krem na świąd skóry do cery wrażliwej i problematycznej z tym lub innym składnikiem łagodzącym podrażnienia i ograniczającym potrzebę drapania się!

Czym powinna charakteryzować się codzienna pielęgnacja swędzącej skóry?

Co pomaga na świąd skóry? W naszym sklepie znajdziesz wiele składników i receptur, dzięki którym przygotujesz preparaty odpowiednie do codziennej pielęgnacji swędzącej skóry. Przygotuj krem, balsam i maść na świąd skóry, pamiętaj też o łagodnym kosmetyku do mycia twarzy i toniku – takie produkty powinny być wolne od drażniących substancji, więc postaw na kosmetyki DIY.

Jednym z olejów, który świetnie sprawdza się w pielęgnacji skóry ze świądem, jest zimnotłoczony Ekologiczny olej tamanu. Olej ten działa przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo i przeciwgrzybiczo. 100% naturalny olej tamanu łagodzi stany zapalne, zmniejsza świąd skóry na ciele. Może być stosowany po opalaniu oraz na ukąszenia owadów. Gdy problemem jest świąd skóry głowy, łupież i łojotok, również warto sięgnąć po olej tamanu!

W codziennej pielęgnacji skóry z tendencją do swędzenia, warto też stosować kosmetyki z dodatkiem 100% ekologicznego olejku drzewa herbacianego. Substancja ta ma silne właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybicze – można dodać go na przykład do szamponu przeciwłupieżowego, płynu do mycia ciała i płynu do higieny intymnej. Na co dzień niezbędne będzie także stosowanie balsamu, który zapobiega przesuszeniu skóry. Wypróbuj nasz przepis na Nawilżający balsam do ciała z mocznikiem 10%. Pamiętaj też o ochronie przed promieniowaniem UV, dzięki której zapobiegniesz podrażnieniom i oparzeniom słonecznym skóry. Po kąpieli słonecznej bardzo przyda Ci się łagodzący Balsam do ciała po opalaniu z masłem aloesowym i olejkiem mięty pieprzowej i D-pantenolem.

Naturalne sposoby na łagodzenie objawów świądu

Aby ograniczyć uczucie świądu, ogranicz przebywania tam, gdzie jest zbyt wysoka lub niska temperatura i suche powietrze. Unikaj zewnętrznych czynników drażniących skórę i alergenów wziewnych. Nasilenie świądu możesz złagodzić chłodząc skórę chłodną kąpielą lub żelem z aloesu albo stosując olejek lawendowy. Aby ograniczyć świąd, warto też zapewnić sobie czas na relaks i ograniczyć lub wyeliminować picie kawy.

Bibliografia:

• Reicha A., Ständerb S., Szepietowski J.C., Psychodermatologia i świąd, Dermatologia po Dyplomie 2012, t. 3, n. 4, s. 39-50.
• Gruchała A., Galica K.A., Zalewska-Janowska A., Świąd w atopowym zapaleniu skóry, Dermatologia Praktyczna 2019, t. 11, n. 4.
• Mędrzycka-Dąbrowska, W., Kwiecień, K., Świąd skóry w okresie ciąży—przyczyny, profilaktyka i pielęgnacja. Problemy Pielęgniarstwa 2011, t. 19, n. 4, s. 551-556.
• Szepietowski, J., Reich, A., Hrehorów, E., Świąd skóry—przyczyny i terapia, Pol. Med. Rodz 2003, t. 5, n. 3, s. 485-492.
• K. Tutka-Prystupa, K., Znaczenie mikrobiomu skóry w patogenezie przewlekłych dermatoz zapalnych, Uniwersytet Rzeszowski 2023.