Pielęgnacja skóry podczas terapii onkologicznej
Chcesz wiedzieć, jak leczenie onkologiczne wpływa na skórę? Sprawdź, jakie są wymagania skóry podczas radioterapii i jak ją pielęgnować podczas takiego leczenia, a także po jego zakończeniu. Dowiedz się, które naturalne składniki sprawdzą się w pielęgnacji skóry poddanej działaniu promieniowania jonizującego – podpowiadamy także, czego unikać. Stwórz kremy i balsamy DIY, dzięki którym odpowiednio zadbasz o skórę po radioterapii, mającą specjalne potrzeby!
Jak leczenie onkologiczne wpływa na skórę?
Skóra po radioterapii wymaga specjalnej pielęgnacji, ponieważ promieniowanie niszczy nie tylko guzy, ale także zdrowe tkanki. Wśród działań niepożądanych, występujących bezpośrednio po leczeniu onkologicznym lub po pewnym czasie (nawet po kilku miesiącach) od jego zakończenia, oprócz objawów ogólnych, występują objawy miejscowe. Zaliczają się do nich objawy skórne, w tym najważniejsze – popromienne zapalenie skóry. W pierwszym etapie pojawia się zaczerwienienie wraz z towarzyszącym złuszczaniem na sucho lub wilgotno, pacjenci zgłaszają także świąd, pieczenie czy utratę włosów. Jako reakcja późna może występować zanik skóry właściwej, zdarzają się też zwłóknienia, teleangiektazje oraz samoistne krwawienia i martwica skóry.
Ochrona napromieniowanej skóry i leczenie zmian popromiennych są bardzo ważne. Zaniedbanie potrzeb uwrażliwionej tkanki może przedłużać gojenie się skóry uszkodzonej promieniami jonizującymi, a w skrajnych przypadkach prowadzi do powstania owrzodzeń, blizn i martwicy na całej grubości skóry. Sprawdź zatem, jak pielęgnować skórę po radioterapii, by poprawić jej stan.
Wymagania skóry podczas terapii onkologicznej
Uszkodzona przez promieniowanie jonizujące skóra może boleć i swędzieć, jednak nie wolno jej drapać ani trzeć czy podrażniać w inny sposób. Jeśli istnieje taka konieczność, lekarz powinien przepisać odpowiednie leki zmniejszające świąd i objawy bólowe. Dużo można jednak zdziałać, stosując naturalne, łagodnie działające preparaty ograniczające świąd – w redukcji świądu i zaczerwienień świetnie sprawdza się np. hydrolat oczarowy, który może być stosowany u osób po radioterapii. Taki kosmetyk korzystnie wpłynie także na zmiany naczyniowe oraz ukoi podrażnioną skórę. Działanie przeciwświądowe wykazuje również olej ze słodkich migdałów.
Skóra po radioterapii jest uwrażliwiona – czym i jak ją wobec tego smarować? Przede wszystkim zapamiętaj to, że smarowanie skóry powinno odbywać się w bardzo delikatny sposób. Aby ułatwić tkankom odnowę i przyspieszyć ich gojenie się, należy stosować odpowiednie preparaty kojąco-łagodzące, nawilżające, natłuszczające, ochronne i łagodzące odczyn popromienny skóry po radioterapii. Zalecane jest też noszenie luźnych ubrań i bielizny, które nie ocierają skóry w obszarze napromieniania.
Bardzo ważne jest także to, aby podczas terapii onkologicznej, a także po jej zakończeniu, unikać promieniowania słonecznego - jeżeli nie jest to możliwe, konieczne jest stosowanie kosmetyków z wysokim filtrem UV o jak najbardziej przyjaznym skórze składzie. Takim produktem jest naturalny krem z filtrem SPF 50. W składzie tego kremu znajduje się m.in. doskonale tolerowane przez skórę, przyspieszające gojenie się ran i regenerujące masło shea, które warto stosować także samodzielnie lub jako składnik balsamów do ciała czy kremów do twarzy.
Pielęgnacja w trakcie i po zakończonej radioterapii
W czasie, w którym wykonywana jest radioterapia, skórę w obszarze napromieniania należy myć bardzo delikatnie letnią wodą, ewentualnie z dodatkiem mydła o neutralnym pH np. bazy do mycia twarzy i ciała lub nawet wstrzymać się od mycia, aby nie powiększać urazu. Tak samo powinno wyglądać mycie skóry po radioterapii w okresie około 4 tygodni po jej zakończeniu. W żadnym wypadku nie należy wtedy stosować agresywnie działających preparatów myjących o długim składzie obfitującym w substancje drażniące. Pamiętaj też o tym, że nieostrożne wycieranie po myciu może spowodować nasilenie odczynu popromiennego i zaostrzyć objawy uszkodzenia skóry.
Jaki krem do skóry po radioterapii sprawdzi się najlepiej? Zalecane są preparaty, które uzupełniają niedobory składników odżywczych i nawilżających, przywracają równowagę hydrolipidową, regenerują, łagodzą i koją podrażnioną skórę, redukując napięcie spowodowane przesuszeniem. Sprawdzą się kremy z bazy kremowej, które zawierają silnie nawilżający, łagodzący zaczerwienienia i stany zapalne aloes, a także niektóre naturalne oleje roślinne (np. olej migdałowy, masło shea i olej rycynowy).
Receptury DIY na kosmetyki po leczeniu onkologicznym
Pielęgnacja skóry po radioterapii powinna bazować na preparatach zawierających wyżej wymienione substancje. Witamina E miks naturalnych tokoferoli to kolejny cenny składnik takich kosmetyków – jest to wyjątkowo silny antyutleniacz (tak jak oczar wirginijski), który przyspiesza gojenie się ran i regenerację skóry, a także uszczelnia barierę hydrolipidową skóry. Do kosmetyków po leczeniu onkologicznym, warto też dodać olej lniany, ponieważ łagodzi podrażnienia skóry i przeciwdziała jej odwodnieniu. Pamiętaj również o tym, że doskonale tolerowanym przez uwrażliwioną skórę składnikiem jest skwalan. Wybrane składniki dodaj do naszych Ekologicznych baz kosmetycznych do pielęgnacji twarzy i ciała!
Bibliografia:
- Wszołek K., Piotrowska A., Analiza składu wybranych kosmetyków dla pacjentów onkologicznych, Kosmetologia Estetyczna, t. 8, n.5, s. 575-580.
- K. Spyt, Pielęgnacja skóry pacjentów leczonych onkologicznie, UJ 2020.
- Demska M., Topczewska-Bruns J., Maćkowiak-Matejczyk B., Pielęgnacja skóry podczas i po zakończeniu radioterapii, Current Gynecologic Oncology 2011, t. 4, n. 9, s. 272-275.
- W. Banaszowska, S. Lewoniewska, M. Nizioł, Kosmetologia onkologiczna [w:] Sytuacje trudne w ochronie zdrowia, t. 6. red. A Lankau, E. Krajewska-Kułak, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, 2021.
