Zioła w kosmetyce naturalnej

Surowce kosmetyczne otrzymywane z ziół

Zanim przybliżymy właściwości wybranych ziół, poznaj kilka definicji ze słownika zielarzy.

Olejki eteryczne pozyskiwane są z surowców roślinnych poprzez destylację z parą wodną, a następnie odzielane od wody przez dekantację lub wirowanie. Z laboratoryjnego punktu widzenia destylacja z parą wodną służy do wyizolowania substancji stałych i ciekłych nie mieszających się z wodą oraz lotnych nie mieszających się z parą wodną. Istota procesu polega na przejściu substancji zawieszonej w wodzie w stan gazowy, dzięki działaniu strumienia pary wodnej. Olejki eteryczne otrzymuje się również na drodze procesów mechanicznych m.in. poprzez wyciskanie i odwirowywanie skórek, np. cytrusowych.

Wspomniana wyżej woda oddzielana od olejku to hydrolat. Hydrolat, inaczej woda kwiatowa, to surowiec zawierający uzyskiwane z materiału roślinnego substancje biologicznie aktywne, rozpuszczalne w wodzie. 

Ekstrakty to zagęszczone preparaty otrzymywane poprzez wytrawienie surowca roślinnego odpowiednim rozpuszczalnikiem (np. gliceryną). W zależności od rodzaju ekstrahowanych substancji i ilości pozostawionego rozpuszczalnika, ekstrakty mogą być płynne, półpłynne i stałe (suche).

Maceraty olejowe otrzymuje się poprzez zalanie rozdrobnionych ziół olejem. W przypadku metody na ciepło, tak przygotowana mieszanina jest podgrzewana w łaźni wodnej przez około 30 min i odstawiana na około 24 godziny. Proces powtarzany jest przez trzy dni, po upływie tego czasu (czasu w którym zachodzi maceracja) olej jest odsączany od roślinnych pozostałości. W metodzie na zimno mieszanina pozostawiana jest na minimum 3 tygodnie. W tym czasie należy codziennie wstrząsać naczyniem. Maceraty wodne przygotowuje się zalewając zioła zimną wodą i odstawiając na około 6-10 godzin w temperaturze pokojowej.

Właściwości pielęgnacyjne ziół 

Czystek

Czystek to niewielki krzew o różowych i białych kwiatach porastający łąki i lasy południowej Europy. Historia stosowania czystka w ziołolecznictwie liczy już 2500 lat. Czystek bogaty jest w polifenole pełniące funkcje antyoksydantów. Zwalczając wolne rodniki tlenowe przeciwdziałamy procesowi starzenia się skóry, dlatego też hydrolat z czystka sprawdzi się jako składnik kremów i serum anty-aging. Hydrolat z czystka ujędrnia i napina skórę, spłyca zmarszczki. Wykazuje działanie przeciwzapalne, a także hamuje aktywność tyrozynazy – enzymu uczestniczącego w procesie powstawania melaniny. Hydrolat z czystka może być z powodzeniem stosowany w tonikach rozjaśniających przebarwienia, również te potrądzikowe. Przemywanie skóry hydrolatem sprzyja zwężeniu ujść gruczołów łojowych, dlatego ziele to docenią zwłaszcza osoby ze skórą mieszaną i tłustą.

Szałwia lekarska

Pierwsze skojarzenie z hasłem „szałwia” to pielęgnacja zębów i płukanie gardła, tymczasem ziele to doskonale sprawdza się w kosmetyce. Ta dorastająca do 70 cm wysokości roślina o drobnych szaro-zielonych liściach i fioletowo-czerwonych lub jasnofioletowych kwiatach, jest bogactwem związków biologicznie czynnych. 
Wśród różnorodnych właściwości szałwii wyróżnić możemy m.in.:

• działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, dezynfekujące,
• antyoksydacyjne,
• wzmacniające i uszczelniające naczynia kapilarne,
• działanie przeciwtrądzikowe, redukowanie widoczności porów i regulowanie wydzielania sebum.

Szałwia znalazła zastosowanie również w pielęgnacji włosów. Hydrolat z szałwii polecić można osobom borykającym się z problemem łupieżu i przetłuszczania się włosów. Hydrolat szałwiowy sprawdzi się też jako płukanka do włosów osłabionych i wypadających. Z mniej znanych ciekawostek – odwar z liści szałwii może być stosowany do przyciemniania włosów.

Nagietek

Kwiaty nagietka od kwietnia do września otwierają się o świcie i zamykają o zmroku, „licząc dni” (calendula oznacza w języku łacińskim kalendarz). Roślina występuje dziko w basenie Morza Śródziemnego. Jest uprawiana jako roślina ozdobna w ogrodach, lub jako surowiec zielarski na plantacjach. Kwiaty nagietka to bogate źródło polifenoli o działaniu antyoksydacyjnym. Antyoksydanty są istotnym czynnikiem przeciwdziałania procesom starzenia się skóry, ale też łagodzą skutki uszkodzeń skóry powstałych pod wpływem m.in. promieniowania UV. Biologom znane jest działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze nagietka. Macerat nagietka lekarskiego działa łagodząco, nawilżająco, regenerująco. Krem z nagietkiem będzie ukojeniem dla podrażnionej, przesuszonej, łuszczącej się skóry dłoni. 

Arnika

Tradycje wykorzystywania arniki w ziołolecznictwie sięgają czasów św. Hildegardy, czyli XII wieku. We wszystkich krajach Europy, poza Hiszpanią, arnika objęta jest ochroną, dlatego też surowiec kosmetyczny pozyskuje się jedynie z plantacji, prowadzonych zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego. 
Chcąc streścić bogaty wachlarz właściwości i zastosowań maceratu z arniki należy wspomnieć że:

• związki chemiczne zawarte w arnice łatwo wchłaniają się przez naskórek i poprawiają stan cery naczyniowej. Wzmacniają ścianki naczyń włosowatych, przeciwdziałają powstawaniu teleangiektazji (rozszerzonych naczynek, „pajączków”), 
• maści z maceratem z arniki są polecane przez farmaceutów jako remedium na obrzęki i siniaki,
• arnika działa oczyszczająco, wspomaga pielęgnację cery trądzikowej, niweluje wypryski, likwiduje zaskórniki,
• ziele arniki wspomaga walkę z łupieżem,
• macerat z arniki polecany jest do pielęgnacji skóry pod oczami z problemem cieni i obrzęków.

Rozmaryn

Rozmaryn jest wiecznie zieloną rośliną typową dla krajobrazu Krymu, Włoch, Hiszpanii, Grecji, wybrzeży Morza Śródziemnego. W Polsce uprawiana w szklarniach. W ofercie ECOSPA dostępne są hydrolat rozmarynowy, ekstrakt CO2 z rozmarynu oraz olejek rozmarynowy. Rozmarynowe surowce kosmetyczne działają: 

• przeciwzapalnie, przeciwutleniająco, antybakteryjnie, przeciwwirusowo i przeciwgrzybiczo,
• chronią przed szkodliwym wpływem promieniowania UV,
• ekstrakt CO2 z rozmarynu hamuje rozwój bakterii i grzybów odpowiedzialnych za powstawanie m.in. wyprysku łojotokowego,
• ekstrakt CO2 z rozmarynu może być wykorzystywany jako składnik szamponów do włosów, nadaje włosom połysk, lekko je przyciemnia i przeciwdziała wypadaniu,
• hydrolat z rozmarynu można dodawać do oczyszczających, seboregulujących maseczek DIY do cery tłustej i trądzikowej, 
• olejek rozmarynowy sprawdzi się jako dodatek do relaksującej kąpieli. 

Rumianek

Wszyscy wiemy o kojącym działaniu naparu z rumianku, ale łagodzenie podrażnień to nie wszystko, co potrafi zdziałać ta niepozorna roślina. Rumianek przyspiesza regenerację naskórka i skóry właściwej, przeciwdziała reakcjom alergicznym. Wykazuje działanie bakteriobójcze i grzybobójcze wobec Staphylococcus aureus i Candida albicans. Ekstrakt z rumianku delikatnie rozjaśnia włosy, dodając im słonecznego blasku.

Lawenda

Lawendowy olejek eteryczny otrzymywany jest w procesie destylacji z parą wodną kwitnącego ziela ścinanego mniej więcej w połowie wysokości rośliny. W aromaterapii wykorzystywany jest do przygotowywania relaksujących i uspokajających kąpieli. Olejek lawendowy doskonale regeneruje i wygładza skórę - sprawdzi się kremach dla cery dojrzałej. Olejek lawendowy ma działanie antyseptyczne, ogranicza wydzielanie łoju i zwęża rozszerzone pory skóry. Jest wykorzystywany w balsamach o działaniu anty-cellulitowym oraz w kremach do stóp – ogranicza wydzielanie potu, redukuje nieprzyjemny zapach, działa przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie. 

Mięta pieprzowa

Głównym składnikiem olejku z mięty pieprzowej jest mentol, znany z charakterystycznego miętowo-kamforowego zapachu i właściwości odświeżająco-chłodzących. Olejek z mięty pieprzowej działa chłodząco, znieczulająco, energetyzująco, bakteriostatycznie. Olejek miętowy sprawdzi się także jako składnik kąpieli i masaży aromaterapeutycznych u osób zmagających się ze stresem i przewlekłym zmęczeniem.

Jakie zioła są najlepsze na włosy?

Zioła są bardzo skuteczne w pielęgnacji włosów. Ich naturalne właściwości korzystnie wpływają na stan skóry głowy i włosów. Odpowiednio dobrane ziołowe surowce kosmetyczne przywrócą włosom zdrowy wygląd, gęstość i połysk.

Hydrolat rozmarynowy

Hydrolat rozmarynowy skutecznie poradzi się sobie z łupieżem i łojotokiem skóry głowy. Wzbogać hydrolatem rozmarynowym maseczkę DIY na skórę głowy lub użyj bezpośrednio na włosy jako mgiełkę do włosów. Hydrolat rozmarynowy regularnie wcierany w skórę głowy ogranicza wypadanie włosów i będzie stymulował ich wzrost.  

Hydrolat rumianku rzymskiego

Rumianek doskonale łagodzi podrażnienia i koi skórę głowy, wzmacnia i uelastycznia włosy. Spryskanie włosów hydrolatem z rumianku przed suszeniem suszarką, ochroni włosy przed nadmiernym przesuszeniem. Płukanka lub wcierka DIY na bazie hydrolatu rumiankowego doskonale pielęgnuje włosy blond. Rozjaśnia je i przywraca naturalny blask.

Olejek lawendowy

Lawenda ma działanie łagodzące, bakteriobójcze, poprawia krążenie krwi oraz działa przeciwłupieżowo. Wykorzystaj hydrolat lawendowy jako mgiełkę do włosów. Zmieszaj olejek lawendowy z olejem ze słodkich migdałów i wmasuj w skórę głowy. Następnie dokładnie umyj włosy. 

Ekstrakt ze skrzypu polnego

Skrzyp polny zmniejsza wypadanie włosów, wzmacnia cebulki, przywraca elastyczność i blask. Dodaj ekstrakt ze skrzypu polnego do swojej odżywki do włosów. Zmieszaj ekstrakt ze skrzypu polnego z hydrolatem rozmarynowym i honeyquat w ochronnej i wzmacniającej mgiełce do włosów DIY. 

Jakie zioła są najlepsze na twarz?

Zioła są naturalnym surowcem, który doskonale sprawdza się w pielęgnacji twarzy. Wystarczy poznać właściwości niektórych ziół, aby dobrać ziołowy produkt odpowiedni dla swojej skóry. 

Macerat nagietka lekarskiego

Jeśli borykasz się z przesuszoną i podrażnioną skórą, nagietek lekarski przyjdzie Ci z pomocą. Nagietek wykazuje działanie przeciwzapalne, bakteriobójcze, zmiękczające, nawilżające i silnie regenerujące. Macerat nagietka lekarskiego doskonale sprawdza się jako składnik domowych balsamów, kremów, maseł do ciała, pomadek do ust, czy maści leczniczych na podrażnione części ciała. Wzbogać maceratem z nagietka swój krem lub połącz z innymi olejem i aplikuj na skórę. Suszone kwiaty nagietka dodaj do relaksującej i nawilżającej  kąpieli lub własnoręcznie robionych musującyh kul kąpielowych, czy mydełek glicerynowych. 

Hydrolat czystka ladanowego

Zdecydowanych hitem w pielęgnacji skóry trądzikowej jest ziele czystka o działaniu oczyszczającym i przeciwzapalnym. Hydrolat z czystka ladanowego łagodzi stany zapalne, rozjaśnia przebarwienia, wygładza blizny potrądzikowe, reguluje wydzielanie sebum. Jeśli masz cerę tłustą lub trądzikową stosuj hydrolat z czystka w codziennej pielęgnacji jako tonik do twarzy lub wykorzystaj jako składnik maseczki DIY lub serum do skóry twarzy.

Hydrolat z werbeny

Werbena to zioło o słodko-cytrusowym delikatnym zapachu i cudownych właściwościach pielęgnacyjnych. Działa silnie antyseptycznie, kojąco, reguluje wydzielanie sebum, oczyszcza, nawilża i tonizuje skórę. Odświeża i wygładza. Hydrolat z werbeny doskonale sprawdzi się w pielęgnacji skóry atopowej, ale także normalnej i skłonnej do przetłuszczania się. Używaj hydrolatu z werbeny jako tonik do twarzy, dodawaj do maseczek DIY, czy mgiełek do twarzy.

Hydrolat kocanki włoskiej

Dla skóry z problemami naczynkowymi poleca się kocankę włoską. Hydrolat kocanki włoskiej korzystnie wpływa na stan naczyń krwionośnych, obkurcza je, niweluje zaczerwienienia, działa antyoksydacyjnie, regenerująco, przyspiesza gojenie i zabliźnianie ran. Wypróbuj hydrolat z kocanki jako kompres na zmęczone, podrażnione i podkrążone oczy. Zwilż 2 płatki kosmetyczne schłodzonym w lodówce hydrolatem i przyłóż na 5-10 min na oczy.