Łojotokowe zapalenie skóry głowy – naturalne sposoby łagodzenia objawów choroby

Czym jest łojotokowe zapalenie skóry głowy?

Mechanizm powstania i rozwoju łojotokowego zapalenia skóry (ŁZS) jest bardzo złożony. Udowodniono wyraźny związek choroby z intensywnością łojotoku. Schorzenie rzadko występuje przed okresem pokwitania, największe nasilenie obserwuje się natomiast w okresach dojrzewania i wczesnej dorosłości, związanych z wysoką aktywnością gruczołów łojowych.

Nadmierna produkcja sebum wyzwala złuszczanie i podrażnienie skóry, prowadzi również do wypadania i przerzedzenia włosów. Występowanie objawów choroby może wiązać się z nieprawidłowym składem łoju, wzrostem stężeń cholesterolu i trójglicerydów, a obniżeniem zawartości wolnych kwasów tłuszczowych, estrów wosków i skwalenu.

W wielu badaniach udowodniono związek pomiędzy rozwojem i ciężkością przebiegu ŁZS a kolonizacją skóry przez lipofilne grzyby drożdżopodobne z rodzaju Malassezia. Posiadają one zdolność uwalniania z trójglicerydów łoju wolnych kwasów tłuszczowych, odgrywających ważną rolę w mechanizmach zapalnych, które prowadzą do podrażnienia skóry i złuszczania naskórka. Drobnoustroje mają też wpływ na produkcję cytokin prozapalnych, które są mediatorami w indukowaniu i podtrzymywaniu ostrej fazy reakcji zapalnej. Podatność na zakażenie grzybami z rodzaju Malassezia zależy od funkcjonowania układu odpornościowego gospodarza. Dowodem na to jest zwiększona częstość występowania objawów u osób ze współistniejącym zakażeniem wirusem HIV.

Jakie są objawy łojotokowego zapalenia skóry głowy?

W obrazie klinicznym obserwuje się nieregularne plamy rumieniowe, pokryte żółtawo zabarwionymi fragmentami łuszczącego się naskórka. Żółty kolor łusek jest spowodowany nagromadzeniem łoju w warstwie rogowej. W fałdach skórnych, przy nasilonym stanie zapalnym dochodzi czasami do rozwoju zmian wysiękowych. Zmiany zlokalizowane są w okolicach bogatych w gruczoły łojowe — na skórze owłosionej głowy, twarzy, za małżowinami usznymi oraz na górnej części klatki piersiowej i pleców. Ogniska na twarzy pojawiają się głównie w okolicy fałdów nosowo-policzkowych, w okolicy brwi, rzadziej na policzkach, czole i wardze górnej. Szczególnie nasilone objawy mogą występować na granicy skóry gładkiej i owłosionej głowy oraz w okolicy zausznej. Zmianom skórnym może towarzyszyć uczucie świądu oraz pieczenia skóry, szczególnie nasilone w podwyższonych temperaturach.

Łojotokowe zapalenie skóry głowy nie jest zaraźliwe. Natomiast nie należy dzielić się grzebieniami, szczotkami do włosów, ręcznikami, maszynkami do golenia, a po rozpoczęciu leczenia należy je regularnie dezynfekować.

Czego unikać przy ŁZS?

Zmiany chorobowe nasilają: nieprawidłowa dieta (alkohol, niedobór cynku, selenu i witamin z grupy B), zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia), leki (np. psolareny, lit, sole złota, buspiron), noszenie obcisłej, mało przewiewnej odzieży oraz błędy w pielęgnacji skóry, m.in. zbyt intensywne usuwanie warstwy łojowej czy nadużywanie kosmetyków.

Jak zmniejszyć objawy ŁZS?

Podstawą jest konsultacja z lekarzem i wdrożenie leczenia dermatologicznego, uzupełnione odpowiednią pielęgnacją skóry głowy. Istotna jest dieta - część zbędnych produktów przemiany materii pochodzących z pożywienia jest usuwanych przez skórę.

W przypadku ŁZS do diety należy włączyć:

• świeże warzywa i owoce (szczególnie te będące źródłem witamin A, B, C i E),
• ryby, nasiona i orzechy będące źródłem cynku,
• produkty z pełnego ziarna, rośliny strączkowe, nabiał – będące źródłem witamin z grupy B,
• oleje roślinne zawierające wielonienasycone kwasy tłuszczowe.

Co pomaga na łojotokowe zapalenie skóry głowy?

W łagodnych postaciach ŁZS ważną rolę odgrywa codzienna pielęgnacja włosów. Szampon na łojotokowe zapalenie skóry głowy powinien nawilżać, a jednocześnie złuszczać zrogowaciałe komórki naskórka. Ma zapobiegać intensyfikacji łojotoku, eliminować nadmiar sebum i hamować jego nadprodukcję. Szampony dla skóry z łupieżem suchym lub łupieżem tłustym łagodzą świąd skóry, poprawiają kondycję włosów, stymulując wzrost i wzmacniając ich strukturę. Należy pamiętać, by spieniony szampon pozostawiać na skórze głowy przez co najmniej 5 minut, co zapewnia optymalne działanie składników aktywnych. Preparat stosuje się 2 razy w tygodniu przez minimum 4 tygodnie. Aby przedłużyć i utrwalić osiągnięte efekty oraz odzyskać równowagę skóry głowy, należy kontynuować kurację przeciwłupieżową.

Nie należy stosować szamponów przeciwłupieżowych w ostrych stanach zapalnych skóry głowy, nadwrażliwości na detergenty oraz bezpośrednio przed i po farbowaniu włosów.

Jakie naturalne substancje stosować na ŁZS?

• Hydrolat lawendowy ekologiczny (z konserwantem) zmniejsza łupież i łagodzi podrażnioną skórę głowy - działa przeciwzapalnie, oczyszczająco, bakterio - i grzybostatycznie. Idealny dla przetłuszczających się włosów i skóry głowy z łupieżem. Sprawdza się w płukankach, wcierkach, szamponach, odżywkach, maskach.
• Olej tamanu (Calophyllum) zimnotłoczony ekologiczny działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo, nawilża skórę. Łagodzi łupież i świąd skóry, zmniejsza przetłuszczanie się skóry głowy i włosów. Ten suchy olej dobrze się wchłania. Stosuj go z innym olejem ECOSPA – dodaj do odżywki lub maseczki DIY do włosów przetłuszczających się lub skóry z łupieżem.
• Olejek drzewa herbacianego EKOLOGICZNY działa przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie i przeciwgrzybiczo, zmniejsza łupież i świąd, pobudza krążenie krwi. Dodaj kilka kropli olejku do szamponu lub przeciwłupieżowej odżywki do włosów. W szamponie DIY połącz olejek z bazą szamponową oraz olejkiem rozmarynowym lub dodaj go do oleju jojoba i stwórz kojącą wcierkę do podrażnionej skóry głowy.
• Witamina B3 - Niacynamid (PP) poprawia ukrwienie skóry, działa przeciwzapalnie, zmniejsza ilość łoju, nawilża i reguluje złuszczanie się skóry. Silny antyoksydant, regeneruje i wzmacnia funkcję ochronną skóry. Dodaj witaminę B3 do szamponu, odżywki, maski na skórę głowy regulującej pracę gruczołów łojowych.
• Kwas salicylowy (beta-hydroksykwas, BHA) w stężeniu do 2% ma właściwości złuszczające, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwzapalne. Reguluje wydzielanie sebum, usuwa martwe komórki naskórka i łój. Użyj go jako składnik szamponu lub peelingu przeciwłupieżowego lub do włosów przetłuszczających się.
• Mocznik kosmetyczny silnie nawilża naskórek. W wyższych stężeniach (powyżej 10%) działa złuszczająco, przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. Rozpuść mocznik w wodzie i dodaj go do kosmetyków przeciwłupieżowych – gotowych lub DIY.

Domowe sposoby na ŁZS

• Rozmarynowy peeling do skóry głowy z kwasem BHA łączy peeling mechaniczny - peeling solny z Morza Martwego i chemiczny - kwas salicylowy. Peeling do skóry głowy z łojotokowym zapaleniem skóry złuszcza i oczyszcza skórę głowy z nadmiaru sebum i zanieczyszczeń, poprawia ukrwienie, wzmacniając cebulki włosów. To wstęp do dalszej pielęgnacji (odżywki, maski, wcierki). Uwaga: kwasy BHA mają liczne przeciwwskazania (informacje na stronie produktu).
• Bezzapachowy szampon oczyszczający do włosów i skóry głowy z glikolem roślinnym, kwasem salicylowym i pochodną miodu delikatnie myje i pielęgnuje włosy i skórę głowy, także z łupieżem, nawilża i chroni włosy przed uszkodzeniami.
• Szampon w kostce z glinką zieloną do włosów przetłuszczających się i z łupieżem oczyszcza skórę głowy oraz włosy, hamuje nadmierny łojotok i łagodzi podrażnioną skórę głowy. Olejek miętowy orzeźwia i koi.
• Ekologiczny szampon z bazy do włosów przetłuszczających się z łupieżem z hydrolatem lawendowym koi i oczyszcza skórę, działa bakteriostatycznie i reguluje pracę gruczołów łojowych. Olejki eteryczne delikatnie chłodzą skórę głowy.
• Tonizująca płukanka do włosów tłustych z witaminą B3 zmniejsza przetłuszczanie się włosów. Kwas mlekowy nawilża włosy oraz zapewnia kwaśne pH, a więc lepsze przyleganie łusek do łodygi włosa.

Bibliografia:

• Danuta Nowicka, Choroby łojotokowe skóry Procedury zabiegów kosmetycznych, Wydawnictwo KosMeD 2011
• Anna Pituch-Noworolska, Immunologiczne choroby skóry, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2020
• Aleksandra Buczek, Dominika Wcisło-Dziadecka, Katarzyna Sierant, Ligia Brzezińska-Wcisło, Co nowego w etiologii i terapii łojotokowego zapalenia skóry