Naturalna pielęgnacja skóry osób starszych - kosmetyki dla seniora

Jak hormony rządzą skórą?

Pierwsze skrzypce grają estrogeny: regulują produkcję kolagenu, strukturę skóry, funkcję bariery, produkcję sebum i gojenie się ran. Progesteron wpływa na wytwarzanie łoju i stany zapalne. Androgeny, w tym DHEA i testosteron, wpływają na wzrost gruczołów łojowych, równowagę bariery skórnej i gojenie się ran. Idealną równowagę burzy menopauza. Wygasającą funkcję jajników, w których powstawał estrogen, przejmują tkanki obwodowe, głównie tkanka tłuszczowa. Gwałtownie spada poziom pozostałych hormonów płciowych oraz innych, takich jak: kortyzol, melatonina, IGF-I, hormon wzrostu. Nowy układ sił w organizmie wymusza zmiany w skórze, która, jako największy narząd ciała i zewnętrzne jego lustro, jest jego odbiciem. 

Wraz z wiekiem wszystkie mechanizmy słabną. Spowalnia odbudowa komórkowa, spada synteza kolagenu, lipidów, kwasu hialuronowego i elastyny. Spadają funkcje obronne skóry i zdolność do neutralizacji wolnych rodników.

Jak starzeje się skóra?

Do „rewolucji” dochodzi na każdym poziomie skóry. Starsze komórki naskórka, zamiast oderwać się od skóry, zalegają na jego powierzchni, tworząc zrogowaciałą warstwę. Komórki dzielą się i rosną wolniej, cykl odnowy naskórka wydłuża się ponad dwukrotnie. Skóra traci lipidy, a wraz z nimi funkcje ochronne. Niedobór substancji tłuszczowych ułatwia parowanie wilgoci ze skóry. Warstwa skórno-naskórkowa ulega spłaszczeniu z powodu utraty kolagenu oraz fotouszkodzeń. Utrudnia to wymianę składników odżywczych między naskórkiem a skórą właściwą. W skórze właściwej zmniejsza się liczba i wielkość fibroblastów, komórek produkujących kolagen i elastynę, głównych białek podporowych skóry. Ubywa też glikozaminoglikanów (GAG), m.in. kwasu hialuronowego. Konstrukcja traci stabilność. Obrazu destrukcji dopełnia coraz mniejsza masa tłuszczowa w tkance podskórnej, która przemieszczając się w dół, zmienia owal twarzy. Skóra dojrzała staje się sucha, wiotka, traci elastyczność i blask. W szybkim tempie przybywa zmarszczek, przebarwień i rozszerzonych naczyń.

Jak dbać o skórę twarzy po 60. roku życia?

Najważniejsze to poprawić stan naskórka oraz jakość skóry właściwej.

Odbudowę warstwy lipidowej naskórka i pogrubienie bariery skórno-naskórkowej zapewnią kremy natłuszczające ze skwalanem czy gliceryną.  

Do scalenia i uszczelnienia komórek szorstkiej, suchej skóry, służą preparaty z olejami roślinnymi czy woskami, które wiążą wodę na skórze, działając okluzyjnie. Ściągniętej, napiętej skórze ulgę przyniosą kremy z kwasem hialuronowym. Spęczniałe komórki lepiej do siebie przylegają. 

Krem nie musi być gęsty, może mieć lekką konsystencję. Ważne, żeby zawierał substancje wiążące wodę oraz pozostawiał na powierzchni skóry delikatny film, hamujący utratę wody z naskórka.

Jakie są skuteczne składniki aktywne na zmarszczki? 

• Witamina A i jej pochodne (np. retinol) pobudzają odnowę naskórka, regenerują włókna kolagenu i elastyny odpowiedzialne za sprężystość skóry. Retinol spłyca zmarszczki i przywraca cerze zdrowy koloryt i blask.
• Witamina C, zwłaszcza jej estrowa pochodna rozpuszczalna w tłuszczach, wygładza zmarszczki, zwiększając syntezę włókien kolagenu i elastyny, oraz spektakularnie rozjaśnia skórę. To doskonały antyoksydant, który najskuteczniej współdziała z witaminą E.
• Kwasy owocowe wygładzają i rozjaśniają skórę. Kwas mlekowy zmiękcza warstwę rogową, co ułatwia penetrację substancji aktywnych. W wyższych stężeniach działa keratolitycznie (złuszczająco).
• Poli-alfahydroksykwasy (PHA), np. glukonolakton czy kwas laktobionowy, łagodne nawet dla wrażliwej skóry, silnie nawilżają, „wymiatają” wolne rodniki, pobudzają produkcję kolagenu i glikozaminoglikanów.

Pielęgnacja ciała skóry dojrzałej

Truizmem jest przypominanie o konieczności nawilżania skóry. Ale, czym smarować się i kiedy, żeby efekt był optymalny?

Najważniejsze to wykorzystać wilgoć, którą naskórek chłonie w czasie kąpieli. Jednak zaraz potem woda zaczyna intensywnie parować, dlatego trzeba posmarować skórę po wytarciu się ręcznikiem. Pierwsze trzy minuty są kluczowe. Potem należy chwilę odczekać, by preparat się wchłonął, a nie wsiąkł w ubranie. Utworzony na powierzchni skóry film jest barierą zabezpieczającą przed dalszą ucieczką wilgoci.

Natłuszczając skórę dostarczamy składniki higroskopijne, czyli wiążące wilgoć w skórze, np. mocznik w stężeniu 5 proc., glicerynę roślinną.

Warte uwagi są suche partie ciała - szyja, dekolt i biust oraz dłonie, gdzie skóra jest cienka, a mała ilość gruczołów łojowych nie natłuszcza wystarczająco naskórka. Ze zrogowaciałym naskórkiem łokci, kolan i stóp poradzi sobie preparat z mocznikiem w stężeniu 10 -15 proc. lub kwas salicylowy (BHA, beta-hydroksykwas). Złuszczanie poprawia penetrację innych substancji i wspomaga odnowę komórkową. 

Co lepsze, kąpiel czy prysznic? Prysznic jest zabiegiem bardziej higienicznym, ale nie mamy wpływu na jakość wody. Natomiast wodę w wannie można uszlachetnić według swoich potrzeb i upodobań, wlewając do wanny ulubiony olejek.

Kąpiel nie wysuszy skóry, jeśli trwa najwyżej 15-20 minut. Ważne tylko, by woda nie była zbyt gorąca, bo rozgrzany naskórek łatwo się maceruje, tracąc swoje właściwości ochronne. Z tego też względu należy wycierać się delikatnie, przykładając ręcznik do skóry.

Składniki pielęgnacyjne w kosmetykach dla seniora

• Warto postawić na składniki zatrzymujące wodę w naskórku, głównie kwas hialuronowy. Kompleksowo, na różnych poziomach skóry, nawilża kwas mało-, średnio- i wielkocząsteczkowy. Możesz go stosować samodzielnie na twarz lub dodać do kremu do twarzy lub pod oczy, maseczki, balsamu lub do kosmetyków DIY. Rezultaty: regeneruje uszkodzony naskórek, zmniejsza podrażnienia.
• Nawilżenie i odprężenie przynosi hydrolat różany bogaty w witaminę C - uszczelnia naczynia krwionośne, rozjaśnia przebarwienia, koi podrażnienia i stany zapalne. Hydrolat sprawdzi się jako tonik lub mgiełka, albo uzupełnienie własnego kosmetyku DIY, np. maseczki.
• W pielęgnacji skóry seniora ważną rolę pełni pseudokolagen roślinny. Ta nawilżająca glikoproteina tworzy delikatny film na skórze, ujędrnia i wygładza. Pseudokolagen dodawaj do serum, kremu lub maseczki.
• Silnie wiążą wodę polisacharydy (cukry) otrzymywane z cykorii podróżnika i peruwiańskiej tary. Tens'Up łączy je w doskonały składnik kremów anty-aging do twarzy, szyi i dekoltu. Tens'Up można komponować z hydrolatem, kwasem hialuronowym lub serum przeciwzmarszczkowym.
• Oleje i masła roślinne są dla skóry seniorów prawdziwym dobrodziejstwem. Działają okluzyjnie, niwelując dysfunkcję bariery hydrolipidowej naskórka. Które są szczególnie polecane?
• Olej z opuncji figowej o wyjątkowych właściwościach anty-aging, z wysoką zawartością witaminy E, kwasów tłuszczowych, aminokwasów i antyoksydantów. Stosuj bezpośrednio na skórę twarzy i ciała lub wzbogać nim ulubiony kosmetyk.
• Olej Marula zawiera sporo kwasów NNKT oraz antyoksydacyjnych tokoferoli. Wysoce biozgodny ze skórą, dlatego łatwo się wchłania, poprawiając nawilżenie i elastyczność. Wspomaga leczenie łuszczycy czy egzemy. Stosuj na serum, krem lub jako olej do ciała, albo dodaj do ulubionego kremu lub balsamu.
• Olej śliwkowy jest bogaty w kwas oleinowy, kwas linolowy (NNKT) witaminę E, beta-karoten. Posiada przyjemny marcepanowy zapach i intensywnie regeneruje skórę.
• Olej arganowy to cenne źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych i witaminy E. Polecany jako regenerujący olejek do twarzy, olej do ciała po kąpieli lub olej do masażu ciała.
• Masło shea (Karite) z kwasami tłuszczowymi, witaminami A, E i F, fitosterolami i polifenolami poprawia barierę ochronną skóry, wzmacnia cement komórkowy, zmniejsza świąd i łuszczenie się skóry.

Bibliografia:

• Temple Nicola, Whitlock Catherine, Poznaj swoje hormony, Kraków 2020.
• Erika Fink, Kosmetyka. Przewodnik po substancjach czynnych i pomocniczych, Wrocław 2011. 
• Katarzyna Wołosik, Małgorzata Knaś, Marek Niczyporuk, Fitokosmetologia wykłady z fitokosmetologii, fitokosmetyki i kosmetyki naturalnej, Wrocław 2013.