Kwasy kosmetyczne - rodzaje, właściwości i działanie. Jak wybrać odpowiednie kwasy dla siebie?

Czym są i jak działają kwasy kosmetyczne?

Kwasy kosmetyczne to substancje zaliczane do grupy hydroksykwasów (kwasów hydroksylowych). Zawierają w cząsteczce grupę karboksylową -COOH i hydroksylową -OH. Położenie grupy hydroksylowej względem grupy karboksylowej w cząsteczce kwasu jest podstawą podziału kwasów na kwasy AHA i BHA.

Kwasy kosmetyczne są związkami powszechnie występującymi w przyrodzie. W kosmetykach wykorzystuje się na ogół surowce wytwarzane metodami chemicznymi bądź biotechnologicznymi o strukturze identycznej, jak kwasy naturalnie występujące w przyrodzie.

Kwasy kosmetyczne wykazują szerokie spectrum działania. Kosmetologia korzysta najczęściej z właściwości złuszczających kwasów hydroksylowych, które powodują rozrywanie wiązań białkowych pomiędzy komórkami naskórka, a tym samym umożliwiają ich odrywanie i usuwanie. Poza tym kwasy wykazują także działanie nawilżające, przeciwbakteryjne, dezynfekujące, przeciwtrądzikowe. Regulują wydzielanie sebum, rozjaśniają przebarwienia, pobudzają procesy regeneracji skóry, spłycają zmarszczki.

Rodzaje kwasów. Jak wybrać kosmetyki do twarzy z kwasami?

Kwasy kosmetyczna to dosyć szeroka grupa surowców kosmetycznych. Poszczególne kwasy różnią się między sobą właściwościami, intensywnością działania, rozpuszczalnością w wodzie. Poznaj właściwości kwasów, aby w precyzyjny i umiejętny sposób dobrać kwas odpowiedni dla potrzeb skóry i stosować bez ryzyka działań niepożądanych.

Wskazówka

Znajomość właściwości kwasów jest podstawą ich bezpiecznego stosowania. Szereg przydatnych informacji dotyczących sposobu pracy z kwasami (m.in. zalecane stężenia, zalecane pH, stopień rozpuszczalności w wodzie) znajdziesz w opisach surowców w naszym sklepie.  

Kwasy AHA

Kwasy AHA czyli α-hydroksylowe to takie, w cząsteczce których grupa -OH jest przyłączona do pierwszego atomu węgla sąsiadującego z węglem grupy -COOH.

Kwasy AHA wykazują najsilniejsze właściwości złuszczające, ale też największy potencjał drażniący. Polecane są osobom ze skórą trądzikową, tłustą, mieszaną, wymagającą oczyszczenia i rewitalizacji, zmęczoną, dojrzałą.

Do kwasów AHA zaliczamy: kwas migdałowy, kwas mlekowy, kwas szikimowy, kwas cytrynowy glikolowy, winowy. Trzy ostatnie znajdziesz w składzie Kompleksu Multifruit. Kwasy AHA są rozpuszczalne w wodzie. Część z nich jest dostępna w postaci wodnego roztworu. Kwasy w postaci proszku (jak kwas migdałowy) wymagają rozpuszczenia w wodzie o temperaturze około 65°C. 

Kwas migdałowy

W przyrodzie kwas migdałowy występuje w pestkach wiśni, moreli i gorzkich migdałach. Kwas migdałowy działa skutecznie, ale łagodnie. Ma stosunkowo dużą cząsteczkę (w porównaniu z kwasem glikolowym o najmniejszej cząsteczce spośród wszystkich kwasów), przez co wolno wnika w głąb skóry i nie wywołuje podrażnień. Kwas migdałowy jest kwasem całorocznym, może być stosowany również latem bez ryzyka fotouczuleń. 

Kwas migdałowy charakteryzuje się szerokim zakresem właściwości:

• złuszcza martwe komórki naskórka,
• normalizuje proces rogowacenia w obrębie gruczołów łojowych,
• reguluje pracę gruczołów łojowych,
• działa przeciwbakteryjnie,
• nawilża,
• rozjaśnia przebarwienia,
• spłyca zmarszczki, rewitalizuje, poprawia elastyczność skóry.

Kwas mlekowy

Kwas mlekowy jest naturalnym składnikiem NMF – czynnika nawilżającego naskórka. 

Kwas mlekowy przenika w głąb skóry powoli, wywołuje efekt powierzchniowego złuszczania. Sprzyja spłyceniu drobnych zmarszczek, wygładza, rozjaśnia skórę. Kwas mlekowy działa głównie w obrębie naskórka. Zastosowany w ilości 1-10% będzie działał nawilżająco. Działanie złuszczające uzyskamy przy stężeniu około 30%. Wyższe stężenia np. 50% przeznaczone są tylko do użytku profesjonalnego.

Kwas mlekowy służy również do regulacji pH kosmetyków.

Kwasy PHA

Kwasy PHA – polihydroksykwasy to kwasy karboksylowe w cząsteczkach których występują dwie lub więcej grup hydroksylowych. Polihydroksykwasy zapewniają efekty działania podobne do AHA i jednocześnie wykazują znacznie słabsze działanie drażniące. Często bywają określane mianem kwasów nowej generacji.

Kwasy PHA można opisać kilkoma wspólnymi cechami:

• charakteryzują się dużym rozmiarem cząsteczki, a zatem wolno przenikają w głąb skóry, przez co ryzyko podrażnień jest znacznie mniejsze niż przy kwasach AHA;
• można je stosować nawet u osób ze skórą wrażliwą,
• są humektantami, działają nawilżająco, zatrzymują wodę w naskórku,
• działają antyoksydacyjnie, przeciwzapalnie, regulują proces keratynizacji.

Do najczęściej stosowanych w kosmetologii kwasów PHA należą glukonolakton i kwas labtobionowy. Oba kwasy mają postać białego proszku, są rozpuszczalne w wodzie o temperaturze około 65°C. Kwasy PHA to dobry wybór przy cerze suchej, wrażliwej, naczynkowej.

Glukonolakton

Glukonolakton jest naturalnym składnikiem miodu, wina i soków owocowych. Występuje również w skórze. Na potrzeby przemysłu kosmetycznego otrzymywany jest w procesie fermentacji kukurydzy lub utleniania glukozy.

W celu uzyskania działania złuszczającego należy zastosować około 15% glukonolaktonu. Składnik działa łagodnie, nie wywołuje podrażnień. Doskonale sprawdza się przy cerze wrażliwej, naczynkowej, z trądzikiem różowatym. 

Glukonolakton:

• nawilża, zmniejsza transepidermalną utratę wody, 
• redukuje zaczerwienienia,
• spłyca zmarszczki,
• ujędrnia,
• chroni przez oznakami fotostarzenia, 
• neutralizuje wolne rodniki,
• wzmacnia barierę naskórkową,
• zwęża ujścia gruczołów łojowych,
• działa przeciwtrądzikowo,
• zmniejsza widoczność rozszerzonych naczyń krwionośnych,
• wspomaga pielęgnację cery z trądzikiem różowatym.

Kwas laktobionowy

Kwas labtobionowy działa złuszczająco, jednak moc złuszczania jest słabsza, niż w przypadku α-hydroksykwasów. Kwas laktobionowy nie wywołuje podrażnień, pieczenia czy zaczerwienienia skóry.

• Kwas laktobionowy jest substancją higroskopijną, charakteryzuje się wysoką absorpcją wody (zdolnością pochłaniania wody), 
• Publikacje naukowe podają że kwas laktobionowy pobudza fibroblasty do wytwarzania kolagenu i elastyny, a także poprawia integralność bariery naskórkowej,
• Kwas laktobionowy posiada właściwości antyoksydacyjne oraz zdolność hamowania metaloproteinaz – enzymów powodujących degradację włókien kolagenu i elastyny, 
• Kwas laktobionowy przeciwdziała powstawaniu zmarszczek, poprawia jędrność i kondycję skóry, 
• kwas laktobionowy łagodzi podrażnienia,
• kwas laktobionowy wykazuje korzystny wpływ na rozszerzone naczynka krwionośne. Publikacje naukowe wskazują że stosowanie przez 6 tygodni kremu zawierającego 4% kwasu laktobionowego pozytywnie wpływa na redukcję teleangiektazji. 

Kwasy BHA

Kwasy BHA czyli β-hydroksylowe mają grypę -OH położoną przy drugim atomie węgla w łańcuchu licząc od węgla grupy karboksylowej. Przedstawicielem kwasów BHA jest kwas salicylowy od lat wykorzystywany w farmacji i kosmetologii do pielęgnacji cery trądzikowej i tłustej. Stosowany jest również przy cerze z przebarwieniami. 

Kwas salicylowy w przyrodzie występuje w korze wierzby i topoli. Na potrzeby przemysłu kosmetycznego wytwarzany jest na drodze syntezy chemicznej.

Kwas salicylowy jest substancją rozpuszczalną w tłuszczach dlatego z łatwością przenika przez cement lipidowy warstwy rogowej naskórka. Przenika również w głąb gruczołów łojowych i mieszków włosowych, dzięki czemu redukuje zmiany trądzikowe. Kwas salicylowy działa bakteriostatycznie, przeciwgrzybiczo, seboregulująco, oczyszczająco. Odblokowuje ujścia gruczołów łojowych – przeciwdziała powstawaniu zaskórników.

Inne rodzaje kwasów

Oprócz kwasów AHA, BHA i PHA w kosmetologii wykorzystujemy kwasy o nieco odmiennej budowie i wielu cennych właściwościach.

Kwas azelainowy

Kwas azelainowy zaliczamy do kwasów dikarboksylowych, czyli zawierających w cząsteczce dwie grupy karboksylowe. W przyrodzie występuje w ziarnach zbóż. W organizmie wchodzi w skład fosfolipidów błon komórkowych. Kwas azelainowy znalazł zastosowanie w pielęgnacji cery naczyniowej i z trądzikiem różowatym. Sprawdza się również przy trądziku młodzieńczym i cerze z przebarwieniami.

Kwas azelainowy:

• normalizuje proces keratynizacji naskórka,
• reguluje pracę gruczołów łojowych,
• przeciwdziała powstawaniu zaskórników,
• działa przeciwbakteryjnie,
• redukuje rumień,
• rozjaśnia przebarwienia i zapobiega ich powstawaniu.

Pochodną kwasu azelainowego (połączeniem kwasu azelainowego i glicyny) jest azeloglicyna. Azeloglicyna charakteryzuje się podobnym działaniem jak kwas azelainowy, a jej dodatkowym benefitem jest intensywne działanie nawilżające.

Kwas szikimowy

Kwas szikimowy w przyrodzie występuje w owocach anyżu gwiaździstego. Anyż jest również źródłem pozyskiwania kwasu szikimowego na potrzeby kosmetologii. Zaliczamy go do hydroksykwasów karboksylowych, posiada w cząsteczce grupę karboksylową, pierścień aromatyczny i trzy grupy hydroksylowe w pierścieniu.

Publikacje naukowe podają, że 5%-owy roztwór kwasu szikimowego wykazuje działanie podobne do 50%-owego roztworu kwasu glikolowego.

Kwas szikimowy działa:

• przeciwbakteryjnie, hamuje aktywność bakterii Propionibacterium acnes,
• seboregulująco, odblokowuje ujścia gruczołów łojowych – oczyszcza pory skóry,
• złuszczająco,
• nawilżająco,
• uelastyczniająco i ujędrniająco.

Kwas ferulowy

Kwas ferulowy występuje w przyrodzie m.in. w nasionach pszenicy, ryżu i owsa. Kwas ferulowy jest pochodną kwasu cynamonowego. Działa bardzo łagodnie, może być stosowany przez cały rok, również przez osoby z cerą wrażliwą. Kwas ferulowy nie wykazuje znaczącego działania złuszczającego, jego domeną jest działanie antyoksydacyjne, przeciwdziałanie degradacji kolagenu i rozjaśnia przebarwienia.

Jak stosować kosmetyki z kwasami?

Kwasy możesz stosować jako dodatek do toników, serum, kremów. W takich zastosowaniach używaj do 10% stężenia kwasów. Kwasy mogą być również bazą peelingów chemicznych.  

Pielęgnację kosmetykami z kwasami stosuj przez 4-6 tygodni, potem zrób 2-tygodniową przerwę. W trakcie przerwy zadbaj o intensywne nawilżenie i natłuszczenie skóry. Krem czy serum z kwasami możesz stosować codziennie, peeling 1-2 razy w tygodniu.

Pamiętaj, że stosowaniu kwasów zawsze powinna towarzyszyć fotoprotekcja. Po kosmetyki z kwasami najlepiej jest sięgać w okresie jesienno-zimowym. Lato nie jest dobrym czasem dla tego typu zabiegów – kwasy mogą uwrażliwiać skórę.

Kosmetyki DIY z kwasami

Kwasy możesz zastosować w recepturach toników, serum, kremów i peelingów DIY. 

Serum z kwasami

Serum z kwasami to kosmetyk przeznaczony do stosowania kilka razy w tygodniu. Nasze receptury na sera z kwasami wpisują się w trend minimalizmu – zawierają tylko kilka niezbędnych surowców bazowych. Ograniczamy w nich obecność innych składników aktywnych, stawiając na intensywną pielęgnację kwasami. Wyrpóbuj recepturę na Serum z kwasem migdałowym 10% i witaminą B3 5% lub Serum do cery wrażliwej z kwasem laktobionowym 5%.

Tonik z kwasami

Tonik to etap kończący zabieg oczyszczania twarzy i przygotowujący ją do aplikacji kremu. W tonikach stosujemy kwasy w ilości do 5%. Niektóre kwasy są trudno rozpuszczalne w wodzie, wymagają dodania składników poprawiających rozpuszczanie np. Propanediolu. Informacje na temat rozpuszczalności kwasów znajdziesz przy opisie każdego z nich. Srawdź recepturę na Tonik z kwasami PHA 15% i hydrolatem z zielonej herbaty lub Tonik z kwasem azelainowym 2% do skóry tłustej.

Krem z kwasami

Krem z kwasami charakteryzuje się pH 3,5-5. By był stabilny, wymaga użycia odpowiedniego emulgatora, pracującego w szerokim zakresie pH. Do przygotowania kremu z kwasami użyj Olivemu 1000. Olivem 1000 jest stabilny w zakresie pH 3-12. Dodatkowo wykazuje działanie nawilżające, natłuszczające, wygładzające. Krem z kwasami możesz także zrobić z Bazy kremowej ekologicznej, do której dodasz potrzebne składniki. 

Przygotowując krem do codziennej pielęgnacji unikaj łączenia kilku kwasów. Wybierz jeden kwas, aby uniknąć podrażnień i problemów ze stabilnością kremu. Zacznij od małych stężeń kwasu np. 2% i stopniowo zwiększaj ilość. Nie przekraczaj jednak10%. W naszej bazie receptur znajdziesz kilka receptur na kremy z kwasami, np. Lekki krem z kwasem azelainowym 20% i olejem tamanu do cery przetłuszczającej się lub Krem z kwasami PHA 10% do cery wrażliwej.

Peeling z kwasami

Peelingi z kwasami, czyli innymi słowy peelingi chemiczne to zabiegi od lat stosowane w pielęgnacji cery trądzikowej, rozjaśnianiu przebarwień, spłycaniu zmarszczek, rewitalizacji skóry. W zależności od warstwy skóry w obrębie, której działają, peelingi dzielimy na:

• powierzchniowe – działające w obrębie warstwy rogowej naskórka,
• średnio-głębokie – sięgające warstwy brodawkowej skóry właściwej,
• głębokie – działające w obrębie naskórka i całej skóry właściwej

Peelingi średnio-głębokie i głębokie są zarezerwowane wyłącznie dla specjalistów – kosmetologów i lekarzy. W warunkach domowych mogą być stosowane jedynie peelingi powierzchniowe.

Wskazówka

Pierwsze zabiegi złuszczania skóry kwasami warto wykonać u kosmetologa. Kosmetolog dobierze odpowiednie kwasy, stężenia, określi częstotliwość wykonywania zabiegów i pielęgnację pozabiegową. Gdy we współpracy z kosmetologiem poznasz sposób, w jaki twoja skóra reaguje na kwasy, wtedy z powodzeniem będziesz mogła stosować kwasy samodzielnie w domu.

W naszej ofercie znajdziesz kilka gotowych zestawów DIY, dzięki którym w prosty i szybki sposób przygotujesz swoje serum z kwasami DIY. Wybierz: 

• Zestaw DIY serum z kwasem migdałowym 10%
• Zestaw DIY Serum z kwasami PHA 16%
• Zestaw DIY Rozjaśniające serum z kwasem kojowym i witaminą B3
• Zestaw DIY Serum z kwasem laktobionowym 10%
• Zestaw DIY serum z kwasem migdałowym 20% + neutralizator
• Zestaw DIY serum z kwasem migdałowym 30% + neutralizator

W zestawach z kwasem migdałowym w stężeniu 20% i 30% został dodany neutralizator. Użycie neutralizatora ogranicza ryzyko podrażnień. W trakcie neutralizacji działanie złuszczające przechodzi w działanie nawilżające. Neutralizator spłukujemy z twarzy wodą.

Pielęgnacja kwasami – czy jest bezpieczna?

By stosowanie kwasów w codziennej pielęgnacji było skuteczne i bezpieczne, przestrzegaj kilku zasad:

1. Zacznij od niskich stężeń, poobserwuj reakcję skóry, stopniowo zwiększaj stężenie.
2. Przestrzegaj zalecanych stężeń kwasów. Nigdy nie przekraczaj zalecanego maksymalnego stężenia kwasu.
3. Kosmetyki z kwasami stosuj w kosmetykach na noc.
4. W trakcie kuracji kwasami, pamiętaj o nakładaniu kremu na dzień z filtrem UV.
5. Nie nakładaj kosmetyków z kwasami na wrażliwą i cienką skórę wokół oczu, okolicę ust, znamiona.
6. Przed nałożeniem kosmetyku z kwasami, wykonaj próbę uczuleniową.
7. Przed wykonaniem peelingu kwasowego zrezygnuj z opalania, ogranicz ekspozycję skóry na słońce.
8. Zwróć uwagę na przeciwwskazania do stosowania kwasów. Jeśli masz wątpliwości, czy dany kwas jest dla ciebie odpowiedni, skonsultuj się z kosmetologiem. 

Przeciwskazania do stosowania kwasów

Przeciwwskazania do stosowania kwasów to m.in.:

• okres ciąży i karmienia piersią,
• alergia na składniki peelingu, alergie skórne,
• infekcje bakteryjne, wirusowe, grzybicze, 
• aktywna opryszczka, 
• otwarte rany, otarcia, podrażnienia i stany zapalne skóry,
• doustna terapia retinoidami i okres do 6 miesięcy od jej zakończenia, terapia izotretinoiną,
• choroby dermatologiczne m.in. AZS, grzybica, łuszczyca.