Naturalna pielęgnacja skóry atopowej (AZS)

Czym jest atopowe zapalenie skóry?

Atopowe zapalenie skóry jest przewlekłą chorobą charakteryzującą się silnym przesuszeniem skóry i intensywnym świądem. AZS przebiega z okresami zaostrzeń i remisji (uśpienia), podczas remisji na skórze nie obserwuje się zmian chorobowych. Choroba ma charakter nawrotowy, ale odpowiednia terapia dobrana przez lekarza w połączeniu z właściwą pielęgnacją pozwala wydłużyć okresy remisji choroby. AZS najczęściej rozwija się u dzieci (powyżej trzeciego miesiąca życia), ale może pojawić się w każdym wieku.

Jakie są przyczyny i objawy atopowego zapalenia skóry?

Przyczyny rozwoju AZS są złożone. Duże znaczenie w rozwoju atopowego zapalenia skóry mają:

• czynniki genetyczne - jeśli któreś z rodziców choruje na AZS, jest duże prawdopodobieństwo, że choroba wystąpi również u dziecka,
• wpływ czynników środowiskowych, zwłaszcza zanieczyszczeń środowiska, 
• współwystępowanie alergii pokarmowych i powietrzno-pochodnych,
• nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu bariery naskórkowej – niedobór niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, skutkujący zwiększoną przepuszczalnością bariery naskórkowej, a co za tym idzie - wnikaniem zanieczyszczeń i alergenów w głąb skóry oraz utratą wody.

Objawy atopowego zapalenia skóry to:

• silny świąd skóry w okolicy zgięć łokciowych i kolanowych, szyi, twarzy, dłoni, ramion i pleców,
• chroniczna suchość skóry,
• intensywne łuszczenie się, wręcz pękanie skóry, zaczerwienienie,
• nawrotowy charakter zmian skórnych,
• stan zapalny skóry,
• w fazie uśpienia – suchość, szorstkość i skłonność do podrażnień.

Skóra atopowa charakteryzuje się również nadmierną kolonizacją przez bakterie Staphylococcus aureus. 

Jak pielęgnować skórę atopową?

Podstawowym elementem pielęgnacji skóry atopowej jest intensywne nawilżanie i natłuszczanie. Regularne i częste aplikowanie balsamów i kremów DIY zawierających odpowiednie dla skóry atopowej składniki pozwala wydłużyć czas uśpienia choroby. 

Zasady prawidłowej pielęgnacji skóry atopowej:

• codzienne, krótkie 10-15 minutowe kąpiele w letniej wodzie (temp 34-37oC) z dodatkiem emulsji do kąpieli zawierającej oleje naturalne lub mineralne,
• osuszanie skóry bez jej pocierania,
• aplikowanie balsamów nawilżająco-natłuszczających (emolientów) po każdej kąpieli,
• aplikowanie emolientów co najmniej dwa razy dziennie, przy ciężkim przebiegu choroby nawet częściej (co 4- 6 godzin),
• unikanie czynników drażniących, alergizujących, 
• unikanie czynników powodujących podrażnienia mechaniczne, intensywnego pocierania skóry, szorstkich ręczników, gąbek do mycia, ubrań z tworzyw sztucznych,
• unikanie syntetycznych mydeł o zasadowym pH,
• stosowanie kosmetyków o jak najprostszym składzie.

Głównym elementem terapii AZS zalecanej przez lekarzy jest stosowanie emolientów. Hasło „emolienty” przewija się przez wszystkie publikacje naukowe i popularnonaukowe dotyczące AZS. Pod hasłem emolienty rozumiemy zarówno:

- olejowe składniki kremów i balsamów (emulsji kosmetycznych),

- kosmetyki bogate w naturalne oleje, o intensywnym działaniu nawilżająco-natłuszczającym.

Składniki polecane do pielęgnacji skóry atopowej

Składniki polecane do pielęgnacji skóry atopowej charakteryzują się następującymi mechanizmami działania:

• działanie okluzyjne – tworzenie na powierzchni skóry ochronnej warstwy zapobiegającej ucieczce wody z głębszych warstw skóry,
• uzupełnianie niedoborów lipidów cementu międzykomórkowego,
• przyciąganie wody z głębszych warstw naskórka i wiązanie jej w warstwie rogowej (tak działają składniki określane mianem „humektantów”),
• działanie kojące, łagodzące, przeciwświądowe.

Istotne są również składniki o działaniu antybakteryjnym, bowiem drapana, podrażniona, łuszcząca się skóra jest narażona na zakażenia bakteryjne.

Olej konopny

Tłoczony na zimno olej konopny jest bogaty w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), głównie linolowy i α-linolenowy. Charakterystyczną cechą oleju konopnego jest idealna proporcja kwasów omega-6 i omega-3 - 3:1. Kwasy linolowy i α-linolenowy są wykorzystywane przez organizm do produkcji ceramidów, składników cementu międzykomórkowego skóry, które to ściśle do siebie przylegając tworzą powłokę hamującą ucieczkę wody, utrzymują spójność naskórka. Olej konopny jest bogaty w witaminy E, K, A, D, minerały i fosfolipidy. Przywraca skórze właściwe nawilżenie, przeciwdziała przesuszeniu skóry, wzmacnia skórę, przywraca jej właściwe funkcje barierowe. Dodaj olej konopny do swojego kremu lub balsamu na AZS lub wypróbuj jako składnik Kremu podkładowego na zimę.

Olej z wiesiołka

Olej z wiesiołka jest bogaty w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, głównie linolowy, gamma-linolenowy i oleinowy. Zawiera bogactwo fitosteroli, minerałów, witaminy E. Olej z wiesiołka przyspiesza regenerację skóry, a także zwiększa odporność organizmu na czynniki wywołujące alergie, stąd jest często stosowany przy egzemach i wypryskach alergicznych skóry. Olej z wiesiołka to idealny dodatek do kremów i maści na popękaną skórę, a także składnik regenerujących olejków i olwiek do ciała. Sprawdź recepturę na Krem dla dzieci z olejem z wiesiołka i frakcją płynną masła shea.

Olej lniany 

Olej lniany jest bogatym źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych alfa-linolenowego i gamma-linolenowego, witaminy E, karotenoidów. Wspomniane kwasy tłuszczowe mają zdolność wbudowywania się w strukturę błon komórkowych komórek skóry i regeneracji uszkodzonej bariery naskórkowej. Stosuj olej lniany bezpośrednio na skórę lub wzbogać swój krem kilkoma kroplami oleju lnianego. Wypróbuj recepturę na Ochronne masełko ze skwalanem i ekstraktami CO2 kadzidłowca i lawendowym, dzięki któremu już po kilku stosowaniach skóra na dłoniach i twarzy staje się mniej sucha, nawilżona i miękka. Masełko tworzy na skórze ochronną, okluzyjną warstw, która zapobiega ucieczce wody i zapewnia długotrwale nawilżenie.

Olej ze słodkich migdałów

Olej ze słodkich migdałów jest olejem uniwersalnym, szeroko stosowanym w kosmetologii. Jest dobrze tolerowany przez wszystkie typy skóry. Olej ze słodkich migdałów szybko się wchłania, zmiękcza skórę, delikatnie natłuszcza. Zaliczany do naturalnych emolientów na długo zatrzymuje wodę w głębokich wartsawach skóry. Połącz olej migdałowy z masłem shea i stosuj jako masło do ciała lub wypróbuj recepturę na Migdałową oliwkę do ciała bisabolol 0,5%, która doskonale łagodzi podrażnienia i regeneruje skórę. 

Do pielęgnacji skóry atopowej polecane są również inne naturalne oleje kosmetyczne m.in:

• olej z ogórecznika,
• olej z awokado,
• olej ryżowy,
• olej sojowy,
• olej z passiflory,
• olej z czarnej porzeczki,
• olej arganowy.

Mocznik

Mocznik jest naturalnym elementem NMF – czynnika nawilżającego warstwy rogowej naskórka. Mocznik zastosowany w kosmetykach DIY w stężeniu do 10% działa nawilżająco, wiąże wodę w skórze, niweluje świąd, zmiękcza naskórek, poprawia funkcje barierowe skóry. Użyty w ilości 15-20% działa złuszczająco, pozwala pozbyć się nadmiaru warstwy rogowej naskórka. Mocznik wykazuje także działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Wypróbuj recepturę na  Krem z mocznikiem 5% i olejem ze słodkich migdałów do cery suchej lub Nawilżający balsam do ciała z mocznikiem 10%.

D-pantenol - Prowitamina B5

D-pantenol, zaliczający się do humektantów, intensywnie nawilża skórę i zmniejsza przeznaskórkową utratę wody. Przyspiesza gojenie się ran, działa przeciwzapalnie, łagodzi podrażnienia, pobudza podziały komórek naskórka, stymuluje namnażanie fibroblastów i tworzenie nowego naskórka w miejscach uszkodzeń i ubytków skóry. D-pantenol jest dobrze tolerowany przez skórę. Nie wywołuje reakcji alergicznych, dlatego jest bezpieczny w stosowaniu przy skórze atopowej, z egzemą. Połącz d-pantenol z kwasem hialuronowym oraz hydrolatem z rumianku w łagodzącej mgiełce do ciała lub wypróbuj recepturę na Regenerujący krem do pielęgnacji cery z AZS.

Alantoina

Alantoina łagodzi podrażnienia, działa kojąco, łagodząco, nawilżająco, ochronnie i regenerująco. Zmniejsza świąd skóry, redukuje zaczerwienienia, zmiękcza i wygładza skórę. Alantoina pobudza podziały komórkowe, a co za tym idzie przyspiesza regenerację naskórka i proces gojenia ubytków skóry. Alantoinę można stosować praktycznie w każdej formulacji kosmetycznej ze względu na jej kompatybilność z innymi związkami. Wypróbj recepturę na Łagodzącą maseczkę z glinką białą i rumiankiem.

Żel z aloesu

Żel z aloesu działa nawilżająco, łagodząco, regenerująco, przyspiesza gojenie podrażnionego, uszkodzonego ciągłym drapaniem naskórka. Żel z aloesu dzięki delikatnemu działaniu chłodzącemu przynosi ulgę swędzącej skórze atopowej. Zawarte w żelu z aloesu polisacharydy stanowią spoiwo międzykomórkowe komórek naskórka, pełnią funkcję ochronną i osłaniającą. Polisacharydy wiążą wodę w naskórku zwiększając stopień nawilżenia skóry. Co więcej, polisacharydy zawarte w żelu z aloesu aktywują czynniki wzrostu komórek naskórka, co przekłada się na przyspieszenie gojenia uszkodzeń naskórka. Stosuj żel z aloesu jako składnik łagodzących maseczek żelowych, dodaj do kremu, balsamu, czy pianki myjącej do skóry z AZS. Wypróbuj Łagodzący krem z aloesem i olejem arganowym do cery wrażliwej.

Masło shea

Masło shea nawilża, natłuszcza, regeneruje, pozostawia na powierzchni skóry ochronną warstewkę. Masło shea pozwala ograniczyć stopień łuszczenia się naskórka, działa łagodząco, zmiękczająco. Masło shea wzmacnia cement komórkowy warstwy rogowej naskórka, przeciwdziałając przesuszeniu skóry. Masło shea to doskonały składnik balsamów, musów i maseł do ciała, a także kremów do twarzy. Sprawdź recepturę na Złoty mus do ciała z masełem shea i olejem jojoba.

Macerat z nagietka lekarskiego

Macerat z nagietka lekarskiego, bogaty w związki polifenolowe zapewnia skórze działanie antyoksydacyjne, ochronne i przeciwzapalne. Macerat z nagietka zmniejsza szkodliwe skutki działania promieniowania jonizującego i promieniowania UV. Macerat z nagietka działa łagodząco, nawilżająco, regenerująco. Macerat z nagietka lekarskiego będzie ukojeniem dla podrażnionej, przesuszonej, łuszczącej się skóry atopowej. W połączeniu z olejem z pestek moreli, z nasion arbuza lub ze słodkich migdałów, macerat z nagietka polecany jest do pielęgnacji skóry po kąpieli. 

Ekstrakt z rumianku

Ekstrakt z rumianku od pokoleń znany jest jako skuteczny środek łagodzący i kojący podrażnienia skóry, zaczerwienia, otarcia. Ekstrakt z rumianku działa przeciwzapalnie i regenerująco. Swoje właściwości zawdzięcza azulenom i głównemu składnikowi aktywnemu jakim jest bisabolol. Mniej znaną cechą ekstraktu z rumianku jest działanie antybakteryjne, również istotne dla osób z AZS z uwagi na ryzyko zakażeń uszkodzonej ciągłym drapaniem skóry. Dodaj ekstrakt z rumianku do swojego kremu do twarzy, balsamu do ciała lub hydrolatu. 

Bisabolol z rumianku

Bisabolol koi i łagodzi podrażnienia, działa przeciwzapalnie, przyspiesza gojenie mikrouszkodzeń skóry i regenerację naskórka. Bisabolol z rumianku przynosi ulgę przesuszonej, zaczerwienionej skórze stopowej. Dodaj bisabolol do dowlnego kosmetyku, kremu do twarzy, serum, toniku, pianki myjącej, czy balsamu. Wypróbuj recepturę na Balsam z bazy na podrażnioną skórę dziecka

Przy łagodnym przebiegu AZS, regularne nawilżanie i natłuszczanie skóry oraz unikanie czynników mogących zaostrzać przebieg często bywa wystarczającym postępowaniem terapeutycznym. I jest to bardzo dobra wiadomość, biorąc pod uwagę trudny charakter choroby i fakt, że jak dotąd nie wynaleziono skutecznego leku, który pozwoliłby definitywnie pożegnać objawy AZS.